ใครคือ 'พี่เบิ้ม' ใคร คือ 'Big Brother is Watching YOU'

Last updated: 5 ก.ย. 2564 | 4196 จำนวนผู้เข้าชม |

ใครคือ 'พี่เบิ้ม' ใคร คือ 'Big Brother' ของพวก YOU

1 -

Big Brother อาจก่อความกลัวมากกว่าความยำเกรง ในขณะที่ท่านผู้นำ ผู้มีบารมี ในความเป็นจริง ก่อให้เกิดความยำเกรงและสยบยอมจงรักภักดีต่ออำนาจ ลองนึกถึงชีวิตปกติที่ไปที่ไหนก็มีท่านผู้นำ หรือผู้มีบารมีที่คนทั้งประเทศเคารพเทิดทูนสรรเสริญวันละหลายเวลาดูสิ

2 -

ในโลกที่เป็นจริงจึงอาจไม่มี Big Brother จ้องจับผิดเราโต้งๆ ตลอดเวลา แต่อาจคอยสอดส่องเราอยู่เงียบๆ แถม 'Big Brother' ของจริงอาจสั่งสมประสบการณ์ว่า จะมัวเฝ้าดูเราทุกฝีก้าวย่อมเสียเวลาเปล่า อำนาจที่มีประสิทธิภาพไม่ต้องทำตัวเป็นแค่ยามเฝ้าธนาคารหรือห้างสรรพสินค้า การเฝ้ามองอย่างได้ผลและมีประสิทธิภาพกว่าสามารถทำได้ในรูปแบบอื่นๆ เช่น เฝ้าดูการเคลื่อนไหวของเงิน ดูคนเพียงไม่กี่คน หรือการประชุมเฉพาะไม่กี่แห่ง

3 -

จึงเกิดคำถามว่า ‘เราไม่โดนควบคุมบงการ’ หรือ ‘เราโดนแบบไม่รู้ตัว’

4 -

อำนาจมีทั้งโฉมหน้าที่น่ากลัว จ้องจับผิด เล่นงานเราอยู่ทุกขณะชีวิตอย่าง Big Brother แต่อีกด้านของอำนาจ คือคนอย่างเราๆ ท่านๆ นี่แหละ เพียงแต่อ้างความรู้ดีกว่า มากกว่า อ้างความเชี่ยวชาญกว่า หรือคุณสมบัติเฉพาะทางอื่นๆ

4.1 -

อำนาจที่ ‘เนียน’ จะดูคมคายมีเสน่ห์ชวนหลงใหล ชวนให้เราใจอ่อน ยอมเป็นผู้สนับสนุนหรือเป็นพวก แม้แต่วิญญาณขบถของวินสตันหรือของเราๆ ท่านๆ ยังถูกหลอมละลาย ปัญหาน่าคิดคือ ระหว่าง Big Brother - อำนาจควบคุมด้วยความกลัว กับอำนาจควบคุมประชาชนด้วยวิธีอื่น อย่างไหนมีประสิทธิภาพในการบงการความคิดจิตใจคนมากกว่ากัน?

4.2 -

แล้วถ้าพระเดชประสานพระคุณ หรือความจงรักภักดีประสานความกลัวล่ะ?

5 -

ในโลกที่เป็นจริง ทั้งสองด้านกลับต้องทำงานประสานกัน ความสำเร็จของลัทธิบูชาผู้นำเป็นสมมติเทพยังคงเป็นโจทย์ที่มีผู้ศึกษาและอธิบายไม่มากนัก ว่าความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสองด้านเป็นอย่างไร ทำงานประสานกันอย่างไร และปัญหาใหญ่อีกข้อของลัทธิบูชาผู้นำก็คือ ประชาชนสยบยอมอย่างเชื่องๆ ราวกับถูกล้างสมองกันทั้งสังคมได้อย่างไร คงอีกนานกว่าเราจะมีคำตอบ เพราะทุกวันนี้ ความกล้าถามก็ถือเป็นอาชญากรรมทางความคิดชนิดหนึ่ง

. . ,

อ่านทั้งหมดได้ใน บทกล่าวตาม ของ หนึ่ง-เก้า-แปด-สี่ (1984) โดย ธงชัย วินิจจะกูล