อิสรภาพแห่งความไร้ตัวตน (Stray Birds)

รวมบทกวีของกวีชาวเอเชียคนแรกที่ได้รับรางวัลโนเบลในสาขาวรรณกรรม ผู้ที่ได้รับการกล่าวขานว่าเป็น 'Goethe’ และ ‘Shakespeare’ แห่งโลกตะวันออก กวีผู้นั้นคือ รพินทรนาถ ฐากูร

บทประพันธ์ของเขาล้วนทรงคุณค่าและแฝงไปด้วยข้อคิดคำสอนทางปรัชญาอันชาญฉลาดที่ไม่เคยล้าสมัย แม้งานส่วนใหญ่ของเขาจะถูกเขียนขึ้นมาเป็นเวลาร่วมศตวรรษแล้ว ถ้อยคำที่ร้อยเรียงมาได้นำเสนอถึงแก่นแท้ความเป็นจริงในโลกและชีวิตมนุษย์ซึ่งยังคงเป็นจริงมิเคยแปรเปลี่ยน

ความเป็นสากลนี้ทำให้ผลงานของฐากูรได้รับการแปลอย่างแพร่หลายเป็นหลากภาษา อัจฉริยภาพของเขาเป็นที่ประจักษ์ในวงกว้าง

วิลเลียม บัตเลอร์ ยีทส์ กวีเลื่องชื่อชาวอังกฤษกล่าวไว้ว่า “บทกวีของฐากูรนั้นเป็นผลผลิตของวัฒธรรมที่สูงส่ง และแสดงออกถึงโลกที่เขาฝันใฝ่มาทั้งชีวิตได้อย่างไร้ที่ติ”

บทประพันธ์ชองฐากูรมักได้รับแรงบันดาลใจจาก ‘ความเรียบง่าย’ และ ‘ธรรมชาติ’ เขาเชื่อว่าความงดงามตามแบบธรรมชาติที่มิได้ถูกปรุงแต่งโดยมนุษย์นั้นเป็นตัวกลางที่จะใช้เชื่อมถึงพระเจ้า และสามารถช่วยปลอบประโลมจิตวิญญาณอันวุ่นวายเหนื่อยล้าของมนุษย์ทั่วไปได้ดีที่สุด

เสน่ห์สำคัญที่ทำให้บทประพันธ์ของเขามีเอกลักษณ์และโดดเด่นกว่างานของกวีร่วมสมัยคนอื่นๆ คือการที่เขาเลือกที่จะ ‘เพิกเฉยต่อกฎการประพันธ์ตามฉันทลักษณ์แบบเดิม’ ในภาษาสันสกฤต แต่เลือกใช้บทร้อยกรองอิสระ (Free Verse) ที่ปราศจากโซ่ตรวนหรือกรอบทางฉันทลักษณ์อันเคร่งครัด ซึ่งเป็นรูปแบบร้อยกรองอิสระที่ รพินทรนาถ ฐากูร เลือกใช้กับหนังสือเล่มนี้ อิสรภาพแห่งความไร้ตัวตน (Stray Birds)

หนังสือเล่มนี้รวบรวมบทกวีหรือถ้อยคำสั้นๆ จากผู้เขียนที่ไม่ได้มีรูปแบบตายตัว แต่แฝงไปด้วยความหมายอันลึกซึ้ง เป็นบทรำพึงรำพันสั้นๆ ที่มีความหมายติดตรึงใจอย่างยาวนาน
=====

Quote

ฉันนั่งอยู่ข้างหน้าต่างในยามอรุณ
โลกมาหยุดที่ฉัน
ทักทายฉัน
แลจากไปราวกับผู้สัญจร
---

มิใช่ฉันดอก ที่เป็นฝ่ายกำหนดภาวะแห่งความสมบูรณ์ได้
สัจธรรมนั้นดำเนินไปในทางกลับกัน
---

“จันทร์ เจ้ารอคอยสิ่งใดอยู่หรือ?”
“สดุดีตะวัน ผู้ซึ่งฉันต้องให้ทาง”
---

รู้ชีวิตมีราคา
ก็เพราะโลก
รู้ชีวิตมีคุณค่า
ก็เพราะรัก
---

ตะวัน
เคลื่อนคล้อยข้ามลงสู่มหาสมุทรด้านประจิม
หลังส่งแสงคารวะแรงสุดท้ายไปยังฟากฝั่งบูรพา

บางส่วนจาก อิสรภาพแห่งความไร้ตัวตน