ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์ | ท่องเที่ยวไทยเริ่มจากไหน?

...ในยามที่เศรษฐกิจตกต่ำ การรณรงค์ให้เที่ยวภายในประเทศเป็นนโยบายที่รัฐบาลหันกลับมาใช้อยู่เสมอ จึงปฏิเสธมิได้เลยว่า นโยบายการท่องเที่ยวของรัฐเป็นเครื่องมือสำคัญ หรืออาจกล่าวได้ว่า การท่องเที่ยวไทยนั้นอยู่ภายใต้อุ้งมือของรัฐเป็นอย่างช้ามาตั้งแต่ทศวรรษ 2500 มาจนถึงทุกวันนี้...


***พัฒนาการท่องเที่ยวไทยใน 3 ทศวรรษ***

การท่องเที่ยวไทยเปลี่ยนแปลงอย่างมหาศาลในช่วง 3 ทศวรรษนี้ อนุสาร อ.ส.ท. ได้มีบทบาททั้งในฐานะสื่อ และเป็นองค์กรของรัฐที่สนับสนุนกิจการท่องเที่ยว ในบทนี้จะใช้สื่อดังกล่าวเป็นตัวดำเนินเรื่องไปพร้อมกับเหตุการณ์สำคัญและบริบททางประวัติศาสตร์ ที่จะคลี่คลายให้เห็นถึงพัฒนาการของการท่องเที่ยวและสังคมไทยที่มีความหมายใหม่อย่างเป็นพลวัตที่อาจแบ่งอย่างหยาบๆ ได้คือ ทศวรรษ 2520 กระแสท้องถิ่น - ชาตินิยม อนุรักษ์มรดกของชาติ, ทศวรรษ 2530 เศรษฐกิจเฟื่องฟูและสำนึกอนุรักษ์ธรรมชาติ และทศวรรษ 2540 ความหมายใหม่กับวิถีชีวิตการท่องเที่ยว

1. ทศวรรษ 2520 กระแสท้องถิ่น - ชาตินิยม อนุรักษ์มรดกของชาติ

ชัยชนะของรัฐบาลไทยต่อพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย อันเนื่องมาจากบริบททางการเมืองระดับโลก รวมไปถึงวิธีที่ใช้การเมืองนำการทหารด้วยคำสั่ง 66/2523 ทำให้ความคิดและอุดมการณ์อนุรักษนิยมขึ้นมาผงาดเหนืออุดมการณ์ทางการเมืองแบบสังคมนิยมอย่างไร้คู่แข่ง อีกทั้งการท่องเที่ยวและ อนุสาร อ.ส.ท. ได้มีบทบาทสำคัญในการปลูกฝังและจรรโลงอุดมการณ์ข้างต้นผ่านข้อเขียนและภาพลักษณ์ต่างๆ ของสถาบันชาติ ศาสน์ กษัตริย์
...

2. ทศวรรษ 2530 เศรษฐกิจเฟื่องฟูและสำนึกอนุรักษ์ธรรมชาติ

การเติบโตอย่างมากของเศรษฐกิจ รวมไปถึงระบบเศรษฐกิจเงินตราได้กระจายตัวไปสู่ชนบท โดยเฉพาะนโยบาย ‘เปลี่ยนสนามรบให้เป็นสนามการค้า’ การทำให้พื้นที่ทั่วประเทศจากเดิมที่มีภัยความมั่นคงอยู่ตามตะเข็บชายแดน ป่าเขาลำเนาไพร ในฐานะพื้นที่สีแดงของขบวนการคอมมิวนิสต์ กลายเป็นพื้นที่ที่มีความปลอดภัยต่อนักเดินทางและคนทั่วไปมากขึ้น ทั้งยังทำให้การเดินทางไปท่องเที่ยวเปิดกว้างสำหรับคนทุกเพศ  ทุกวัย  ทุกชนชั้น
...
วิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปหลังจากการเติบโตทางเศรษฐกิจ ทำให้การแสวงหาแหล่งท่องเที่ยวเพื่อพักผ่อนหย่อนใจขยายตัวมากขึ้นเป็นเงาตามตัว แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติกลายเป็นทางเลือกหนึ่งที่กำลังเติบโต การเปลี่ยนแปลงของรสนิยมการท่องเที่ยวยังสอดคล้องกับกระแสอนุรักษ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นด้วย
...

3. ทศวรรษ 2540 ความหมายใหม่กับวิถีชีวิตการท่องเที่ยว

หลังจากที่ อนุสาร อ.ส.ท. ได้บุกบั่นไปสำรวจและประกาศถึงความสำคัญของแหล่งท่องเที่ยวแทบจะทั่วประเทศไปแล้ว โจทย์ของการท่องเที่ยวในทศวรรษนี้มิได้มุ่งเน้นความสำคัญอยู่ที่แหล่งท่องเที่ยวเพียงอย่างเดียว แต่รวมไปถึงกิจกรรมใหม่ที่จะสร้างประสบการณ์กับแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ เช่น การขี่จักรยาน พายเรือยาง การดำน้ำ เดินป่า ปีนผา ดูนก ศึกษาพรรณไม้ ดูผีเสื้อ วัฒนธรรมสัญจร เนื่องมาจากสาเหตุที่ว่า แหล่งท่องเที่ยวที่เคยนำเสนอไปนั้น อาจทำให้เกิดความเบื่อหน่ายต่อความซ้ำซากในบรรยากาศ หรือแหล่งท่องเที่ยวเสื่อมโทรมไม่น่าเที่ยว กิจกรรมการท่องเที่ยวดังกล่าวยังถูกอ้างว่า เป็นกิจกรรมรบกวนธรรมชาติน้อยมาก ในเวลาเดียวกันมันก็ได้ปลูกฝังให้คนคนนั้นรู้สึกผูกพันและรักโลกธรรมชาติโดยไม่รู้ตัว กิจกรรมดังกล่าวจึงตอบสนองจิตสำนึกของการท่องเที่ยวที่สามารถผ่อนคลายชีวิตที่ตึงเครียดไปพร้อมๆ กับจิตสำนึกการอนุรักษ์ไปด้วยในตัว
...

นอกจากการเปลี่ยนแปลงการท่องเที่ยวอย่าง 3 ทศวรรษ ปัจจัยสำคัญหนึ่งของการท่องเที่ยวไทยคือ การตระหนักว่าอุตสาหกรรมท่องเที่ยวนั้นทำเงินมหาศาลให้ประเทศ การให้ความสำคัญกับนักท่องเที่ยวต่างชาติจึงกลายมาเป็นปัจจัยกำหนดรายได้ของรัฐ และนโยบายต่างๆ ปี 2524 นักท่องเที่ยวต่างประเทศเพิ่มขึ้นถึง 2 ล้านคน อาจเนื่องมาจากการสนับสนุนเรื่องการท่องเที่ยวเมื่อที่รัฐบาลประกาศให้ปี 2523 เป็นปีแห่งการท่องเที่ยวไทย (Visit Thailand Year) แนวโน้มจำนวนนักท่องเที่ยวนั้นสูงขึ้นอย่างน่าตกใจ

บางส่วนจากบท ประวัติศาสตร์แห่งการเดินทางและภูมิศาสตร์การเมืองในรอบศตวรรษ

โดย ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์

...

อ่านกันแบบเต็มๆ สั่งซื้อคลิก ประวัติศาสตร์แห่งการเดินทางและภูมิศาสตร์การเมืองในรอบศตวรรษ - ว่าด้วยการท่องเที่ยว ในฐานะมรดกแห่งการสร้างชาติของรัฐไทย จากรัฐจารีต สงครามเวียดนาม สู่ยุครัฐประหาร 2549 (On Thai Tourism) 

-- หนึ่งในชุดหนังสือ ประวัติศาสตร์ความคิดในรัฐไทย --





สั่งซื้อยกหนังสือ ชุดประวัติศาสตร์ความคิดในรัฐไทย

============